كوثر هميشه مى جوشد

پدیدآورمحمود مهدی‌پور

نشریهفرهنگ کوثر

شماره نشریه49

تاریخ انتشار1388/10/13

منبع مقاله

share 3394 بازدید
كوثر هميشه مى جوشد

محمود مهدى پور

بسم الله الرحمن الرحيم
انا اعطيناك الكوثر(فصل لربك وانحر)ان شانئك هو الابتر.
آشنايى امت اسلامى با سيره نبوى و راه و رسم معصومين(عليهم السلام) و انديشه ها و گفتار و رفتار آنان, در تمام امور عبادى, اخلاقى, اجتماعى, سياسى و اقتصادى و نظامى و در شرايط گوناگون اجتماعى و بررسى و پژوهش در قلمرو انديشه ها, جهان بينى و مبانى تصميم گيرى و آرمان هاى عالى و الهى آنان از نيازهاى آشكار و حياتى امروز امت اسلامى است.
همه ما, از دست اندركاران مديريت جامعه اسلامى تا نوباوگان دبستانى, به شناخت درست انديشه ها و اخلاق و رفتار و اقدامات معصومين(عليهم السلام) نيازمنديم.
عالمان و فقيهان در اجتهاد و پژوهش هاى اجتهادى, مديران در برنامه ريزى, نظارت, هدايت, بازنگرى و دست يابى به هر گونه اصلاحات اجتماعى. عارفان و مربيان اخلاقى در نگاه ملكوتى و برنامه سلوك اخلاقى, فيلسوفان در ارزيابى روش هاى شناخت, فهم درست حقيقت و تحليل عقلانى عالم و آدم, سخت به مطالعه انديشه ها و بررسى عملكرد و رفتار و گفتار معصومين(عليهم السلام) محتاج اند.
نه تنها اقشار و اصناف و اشخاص تإثير گذار و سردمداران "سياست" و "اقتصاد" و "فرهنگ" در دنياى اسلام به شناخت سيره نبوى و انديشه و عمل عترت(عليهم السلام) نيازمندند, بلكه كل بشريت فارغ از هرگونه تفكر و اخلاق و آداب و در هر موقعيت جغرافيايى و تاريخى و جايگاه اجتماعى, چنانچه بخواهد, عاقلانه زندگى كند, و خردورزانه با ديگران ارتباط برقرار نمايد, مصالح فورى و درازمدت و جاودان خويش را بشناسد و پاس بدارد, راهى جز شناخت معصومان, انديشه ها و اخلاق و گفتار و رفتار آنان و اقتدا به راه و رسم محمد(ص) و آل محمد ندارد .
شناخت خدا و پيامبران الهى و رسول اكرم و معرفت و اطاعت آنان, آب حيات جامعه بشرى است.
بدون ((شناخت)), ((ايمان)) و ((اطاعت)) از خدا و پيام آوران و امامان معصوم(عليهم السلام), درخت انسانيت مى خشكد. و انسان هويت راستين خويش را از دست مى دهد, از خود بيگانه مى شود, مسخ مى گردد. و به بدترين جانوران تبديل مى گردد.
ان شر الدواب عند الله الذين كفروا فهم لا يومنون.(1)
ان شر الدواب عند الله الصم البكم الذين لا يعقلون.(2)
قرآن از كسانى سخن مى گويد كه به دليل موضع گيرى نادرست در برابر پيامبران الهى و برخورد منافقانه با انبيا و مسابقه در گناه و بيدادگرى و حرام خورى و دروغ پردازى, گرفتار لعن و خشم الهى شدند و به ميمون و خوك و بردگان طاغوت تغيير شكل و هويت دادند. خداوند آنان را در بدترين جايگاه و دورترين نقطه از راه نيكبختى و سعادت مى داند.(3)
بدون بهره گيرى از باران ايمان و كوثر آسمانى, مرگ تمام ارزش هاى جامعه انسانى فرا مى رسد.انسان با شناخت و ايمان به خدا و قيامت و پيامبران الهى و حركت در راه آنان زندگى مى كند و بدون آن مى ميرد.
"آزادى" و "عدالت" , تنها در گلستان توحيد و نبوت مى شكفد. و بوستان پيامبران بدون باغبانى پيشوايان معصوم(عليهم السلام) و بدون ايمان به امامت مى خشكد. ((فرد صالح)) زير سلطه كفر و شرك و نفاق هم پديد مىآيد, ولى بدون امامت و رهبرى در چارچوب قوانين الهى, ايجاد جامعه اسلامى امكان پذير نيست. آزادى و استقلال و عدالت, گل هاى زيباى باغ پيامبران است و هيچ كس به بهانه ((آزادى)) و ((پيشرفت)) حق ندارد در باغ پيامبران آتش جهل و حماقت برافروزد.
انسان موجودى, تكاثر گرا و افزون طلب است و تا از آب كوثر ننوشد, رمز حيات و راز جاودانگى را نخواهد يافت و بدون آن هيچ آبى, آتش حرص و آز آدميزاد را فرو نمى نشاند و عطش روحى انسان را پايان نمى بخشد.

كوثر چيست؟

كوثر, اكسيرى جوشان و فزاينده و زندگى بخش است.
مفسران در تفسير كوثر , مصاديق و مفاهيمى فراوان گفته اند:
1 ـ نبوت 2 ـ قرآن 3 ـ حكمت 4 ـ علم و عمل 5 ـ فراوانى ذريه پاك 6 ـ عالمان امت 7 ـ پيروان فراوان 8 ـ شفاعت 9 ـ نهرى در بهشت 10 ـ شرافت دو جهان.
اين ها, همه نمونه هايى از "خير كثير" و فراوان است كه بخشنده ترين بخشنده عالم در شايسته ترين ظرف پاك براى دريافت بركات ملكوتى ريخته است.
كوثر سرچشمه جوشان و خير كثيرى است كه بر همه جوانب زندگى جريان مى يابد. و من يوتى الحكمه فقد اوتى خيرا كثيرا.(4)
كوثر, كتاب و حكمتى است كه قرآن پس از تزكيه, تعليم مى دهد. چشمه عقل فطرى را بر آغاز و انجام جهان مى گشايد و راه عروج و راز آفرينش و ريشه هاى احكام الهى را فرا ديد آدميان مى نهد.
مصداق ديگر كوثر, گفتار و رفتار و روش و اخلاق و سيره نبوى است كه براى هميشه سرچشمه ايمان و معرفت و حكمت و طريق زندگى و جاودانگى است .اين آب زلال در نسل نبوى از طريق توارث و تربيت و هدايت الهى جريان دارد و مايه افزايش فرزندان فاطمه(س) و نقش هدايت گرانه آنان در سراسر گيتى شده است. يگانه دختر پيامبر(ص) منشإ فيض و تابش انوار الهى شد و در جاى, جاى جهان فرزندان روحى و جسمى فاطمه(س) شعبه هايى از نهر كوثر جارى ساختند و لايزال چشمه سار معرفت و شريعت از انديشه و رفتار فاطمه(س) مى جوشد.
فروغ آسمانى هر امام و امام زاده و زمزم دانش هر عالم و عارف, و پرتو راه هر زاهد و مجاهد, از منبع فياض وحى الهى و از نسل نور آفرين زهرايى(س) سرچشمه گرفته است.اصولا هدف نهايى امامت و رهبرى, سيراب كردن بشريت از فيض آسمانى و عبور دادن انسان ها از تيه ضلالت و گمراهى و رساندن آدميان به اقيانوس بى كران كوثر است و اميرالمومنين ساقى بى دريغ تمام تشنگان شايسته تاريخ از اين زلال شيرين جاودانه است. بدون ترديد, كوثر, با هر تفسير, گوهرى در دستان قدسى محمد و آل محمد(ص) است. اگر انديشه است از قلب محمد(ص) و على(ع) مى جوشد, اگر سيره است, سيره محمد و على است و اگر ذريه و تبار است, فرهيختگانى از نژاد على و زهرايند.
در احاديث مى خوانيم كه رسول خدا(ص) فرمود:
كوثر, نهرى است كه زير عرش الهى جريان مى يابد .آبش از شير سپيدتر و از عسل شيرين تر و از كره نرم تر است. سنگريزه هاى اين نهر, زبرجد و ياقوت و مرجان است. گياه آن زعفران و خاكش مشك خوش بو است. سپس فرمود: يا على! اين نهر از آن من و تو و از آن كسانى است كه پس از من دوستدار تو باشند.(5)
فرهنگ كوثر
ماهنامه اى كه از سوى آستان مقدس حضرت معصومه(س) (از آغاز سال 1376 ش. تا پايان 1379 به مدت چهار سال تمام) منتشر گرديد, جز دفاع از انديشه هاى علوى و گسترش فرهنگ اهل بيت(عليهم السلام) در ميان امت اسلامى هدفى در نظر نداشت. پژوهندگانى از حوزه علميه قم و ديگر مراكز علمى كشور,از زلال فرهنگ عترت, جام هايى شيرين و گوارا بر مى گرفتند و به فرزندان امت تقديم مى كردند, به هر دليل و شايد بى توفيقى اين قلم,اين نشريه يك سال را در محاق ((تعليق)) و ((ترديد)) سپرى كرد. وقتى بار ديگر مسوولان فرهنگى آستانه مقدسه با تإكيد توليت محترم, خواهان جوشش دوباره كوثر شدند, بنده به دلايل گوناگون از اين كار سر باز مى زدم سرانجام قرار بر استخاره نهادم و اين آيت آمد كه: عينا يشرب بها عبادالله يفجرونها تفجيرا.(6)
با ملاحظه اين آيه نويدبخش تصميم بر تداوم و جوشش دوباره كوثر قرار گرفت و ياران همراه گرد آمدند.
خداى را شاكريم و اميدوار كه گرچه با فاصله زمانى بيشتر ـ در قالب فصلنامه ـ بار ديگر در سال عزت و افتخار حسينى(ع) جام هايى از فرهنگ كوثر بر مى گيريم و شهد ((ايمان و ولايت)) را به كام فرزندان اين مرز و بوم مى ريزيم.
ما شناخت انديشه و سيره اهل بيت(عليهم السلام) را به عنوان تنها راه نجات بشريت مى دانيم و معرفى و دفاع از اين فرهنگ و تلاش براى گسترش و اجراى اهداف آنان را بزرگترين و سنگين ترين وظيفه مى شناسيم. گرچه خود به ناتوانى خود واقف و معترفيم, چشم اميد به الطاف آنان و هدايت و همراهى عالمان بزرگوار و دانشوران مخلص و پرتلاش داريم.
((اصحاب كوثر)) از آغاز با همين انگيزه گرد آمدند و اميدوارند بر همين آرمان زندگى كنند و با همين انديشه بميرند.
اللهم اجعل محيانا محيا محمد و آل محمد(ص)و مماتنا ممات محمد و آل محمد.
فرهنگ كوثر از اين پس در هر فصل به ديدار شما خواهد آمد و از انديشه و سيره نبوى و علوى و ديگر معصومان(عليهم السلام) با شما سخن خواهد گفت.
در اولين ديدار دست همه محققان سخت كوش و مسووليت شناس و همه دانشوران متعهد و شيداى فرهنگ عترت(ع) را به گرمى مى فشاريم و تمام قلمداران رشيد حوزه و دانشگاه را به يارى فرا مى خوانيم و دست اندركاران نشر و توزيع و شيفتگان فرهنگ ناب محمدى, را به همراهى و نوشيدن و نوشانيدن از اين چشمه شيرين و گوارا دعوت مى كنيم.

محورهاى پژوهش و نگارش

اين نشريه مى كوشد, انديشه و سيره معصومين(عليهم السلام) را با توجه به نيازهاى فكرى, فرهنگى روز در جامعه اسلامى مطرح كند. شناخت معصومين و معرفى اهل بيت پيامبر(ص) و دفاع از انديشه, سيره, و اخلاق و گفتار و رفتار آنان را مسووليت الهى و اجتماعى خويش مى داند. دعوت امت اسلامى با همه افكار و گرايش ها, به سيره ناب نبوى و انديشه علوى و راه و رسم عترت (ع) و تدوين و تبيين جهان شناسى, انسان شناسى و جامعه شناسى برخاسته از مبانى فكرى معصومين(عليهم السلام) بخشى از ميدان پژوهش و نگارش ياران كوثر است.
گرچه اين فصلنامه بيشتر رنگ و روى تاريخ اهل بيت(عليهم السلام) دارد ولى فضاى فرهنگى كشور و خود را از كاوش و نگارش در قلمرو عقايد, انديشه ها و اخلاق, و سياست و گفتار و احاديث معصومين(عليهم السلام) بى نياز نمى داند. ما تاريخ و سيره امامان (عليهم السلام) را در جايگاه نورافشانى و ايفاى نقش هدايتى, تربيتى براى امروز بشريت جستجو مى كنيم. مى خواهيم عملكرد امروز امت را با ترازوى ((انديشه)) و ((سيره)) عترت بسنجيم و جامعه را با همه افراد و نهادهايش به حضور در برابر آيينه انديشه و سيره نبوى فرا خوانيم, تا توانايى ها و زيبايى هاى رفتار و گفتار خويش را بهتر ببينيم. و عيب و نقص سياست ها و اقدامات اجتماعى خود را بشناسيم. و با عشق آسمانى كه در دل همه ما به پيامبر و آل او, موج مى زند, اصلاحات اخلاقى و اجتماعى را آغاز كنيم.
محبت اهل بيت(عليهم السلام) بزرگترين سرمايه معنوى, براى هدايت جامعه اسلامى است.
سيره نبوى و شيوه عملكرد عترت, راه و رسم فرزندان و ياران نزديك معصومين(عليهم السلام), بخشى از سرفصل هاى اين فصلنامه خواهد بود. ريز مباحث مورد نياز فصلنامه را براى اطلاع نويسندگان و خوانندگان گرامى در پايان همين شماره آورده ايم و به شرط حيات فرهنگى و توفيق الهى و برخوردارى مقالات از نصاب لازم از دست آوردهاى عترت پژوهان و پاسداران انديشه و سيره اهل بيت(عليهم السلام) بهره خواهيم گرفت.
ان شإ الله

درباره ((ويژه نامه نبوى(ص)))

اصحاب كوثر, اين ويژه نامه را نه به عنوان كارى شايسته بلكه به عنوان ((درودى عاشقانه)) به محضر مقدس نبوى (ص) آغاز كرده اند و مى دانند كه براى هر موى و خلق و خوى محمد(ص) بايد ويژه نامه نوشت. شناخت شناسنامه اى, شناخت انديشه ها, ميراث فرهنگى نبوت, صحيفه نور نبوى, اعلام مطرح در كلام آفتاب و سالشمار و روز شمار و ماه شمار زندگى پيامبر(ص) و هر كدام از ياران و اصحاب پاك او شايسته صدها ويژه نامه اند. در هر موضوع زندگى فردى و اجتماعى مى توان از حيات پربار پيامبر و اهل بيت(عليهم السلام) رهنمودها گرفت و ويژه نامه ها پديد آورد. اما ما كجا و ترسيم شمايل آفتاب كجا!
قرآن مجيد نخستين سرچشمه زلال سيره پيامبران و معصومين(عليهم السلام) است و بخش گسترده از آيات الهى به تبيين انديشه ها, و اخلاق و رفتار پيام آوران الهى پرداخته است و در اين ميان سيره و تاريخ و انديشه و اخلاق محمد(ص) در قرآن جايگاهى خاص دارد. به طورى كه مفسر فرزانه آيت الله جوادى آملى دو جلد(8 و 9) ا زتفسير موضوعى قرآن كريم را به ((سيره نبى اكرم(ص) در قرآن)) اختصاص داده اند.
پيشواى پارسايان و برترين شاگرد مكتب رسالت, جامعه بشرى را به اقتدإ به سيره پيامبران فرا مى خواند و رسول رحمت و آزادى و عدالت را به عنوان اسوه بشريت كافى مى شمارد و چنين مى گويد:(7)

راه و ر سم زندگى پيامبر اكرم(ص)

((پس به پيامبر پاكيزه و پاكت اقتدا كن, كه راه و رسم او الگويى است براى الگوطلبان, و مايه فخر و بزرگى است براى كسى كه خواهان بزرگوارى باشد, و محبوب ترين بنده نزد خدا كسى است كه از پيامبرش پيروى كند, و گام بر جايگاه قدم او نهد.
پيامبر(ص) از دنيا چندان نخورد كه دهان را پر كند, و به دنيا با گوشه چشم نگريست, دو پهلويش از تمام مردم فرو رفته تر, و شكمش از همه خالى تر بود, دنيا را به او نشان دادند, اما نپذيرفت ,و چون دانست خدا چيزى را دشمن مى دارد آن را دشمن داشت, و چيزى را كه خدا خوار شمرده, آن را خوار انگاشت, و چيزى را كه خدا كوچك شمرده كوچك و ناچيز مى دانست.اگر در ما نباشد جز آن كه آنچه را خدا و پيامبرش دشمن مى دارند, دوست بداريم, يا آنچه را خدا و پيامبرش كوچك شمارند, بزرگ بداريم, براى نشان دادن دشمنى ما با خدا, و سرپيچى از فرمان هاى او كافى بود!. و همانا پيامبر (( كه درود خدا بر او باد)) بر روى زمين مى نشست و غذا مى خورد, و چون برده, ساده مى نشست, و با دست خود كفش خود را وصله مى زد, و جامه خود را با دست خود مى دوخت, و بر الاغ برهنه مى نشست, و ديگرى را پشت سر خويش سوار مى كرد. پرده اى بر در خانه او آويخته بود كه نقش و تصويرها در آن بود, به يكى از همسرانش فرمود, اين پرده را از برابر چشمان من دور كن كه هر گاه نگاهم به آن مى افتد به ياد دنيا و زينت هاى آن مى افتم. پيامبر(ص) با دل از دنيا روى گرداند, و يادش را از جان خود ريشه كن كرد, و همواره دوست داشت تا جاذبه هاى دنيا از ديدگانش پنهان ماند, و از آن لباس زيبايى تهيه نكند و آن را قرارگاه دائمى خود نداند, و اميد ماندن در دنيا نداشته باشد, پس ياد دنيا را از جان خويش بيرون كرد, و دل از دنيا بركند, و چشم از دنيا پوشاند.
و چنين است كه چيزى را دشمن دارد, خوش ندارد به آن بنگرد, يا نام آن نزد او بر زبان آورده شود. در زندگانى رسول خدا(ص) براى تو نشانه هايى است كه تو را به زشتى ها و عيب هاى دنيا راهنمايى كند, زيرا پيامبر(ص) با نزديكان خود گرسنه به سر مى برد. و با آن كه مقام و منزلت بزرگى داشت, دنيا از ديده او دور ماند.
پس تفكر كننده اى بايد با عقل خويش به درستى انديشه كند كه: آيا خدا محمد(ص) را به داشتن اين صفت ها اكرام فرمود يا او را خوار كرد؟ اگر بگويد: خوار كرد, دروغ گفته و بهتانى بزرگ زده است, و اگر بگويد: او را اكرام كرد, پس بداند, خدا كسى را خوار شمرد كه دنيا را براى او گستراند و از نزديك ترين مردم به خودش دور نگه داشت.
پس پيروى كننده بايد از پيامبر(ص) پيروى كند, و به دنبال او راه رود, و قدم بر جاى قدم او بگذارد, و گرنه از هلاكت ايمن نمى باشد, كه همانا خداوند, محمد(ص) را نشانه قيامت, و مژده دهنده بهشت, و ترساننده از كيفر جهنم قرار داد, او با شكمى گرسنه از دنيا رفت و با سلامت جسم و جان, وارد آخرت شد, كاخ هاى مجلل نساخت (سنگى بر سنگى نگذاشت) تا جهان را ترك گفت,(8) و دعوت پروردگارش را پذيرفت.
وه! چه بزرگ است منتى كه خدا با بعثت پيامبر(ص) بر ما نهاده, و چنين نعمت بزرگى به ما عطا فرموده, رهبر پيشتازى كه بايد از او پيروى كنيم و پيشوايى كه بايد راه او را تداوم بخشيم .به خدا سوگند آنقدر اين پيراهن پشمين را وصله زدم كه از پينه كننده آن شرم دارم.
يكى به من گفت: ((آيا آن را دور نمى افكنى؟)) گفتم: از من دور شو. صبح گاهان رهروان شب ستايش مى شوند.))(9)
بدون شك شناخت اين ميراث گران قدر فرهنگى و ابلاغ آن به جامعه بشرى هزار بار, از بازسازى كاخ هاى طاغوتيان و خانه هاى خوانين و خلق آثار باستانى دروغين, واجب تر و ضرورىتر است. در جامعه اسلامى هيچ گونه ميراث فرهنگى بالاتر از افكار و اخلاق نبوى وجود ندارد.
گردآورى سيره, ترجمه آن, آموزش سيره و اطلاع رسانى و شبهه زدايى از رفتار و گفتار اهل بيت(عليهم السلام) برگزارى همايش ها و خطابه هاى فرهنگى و مسابقات علمى و فعاليت هاى هنرى با محوريت سيره نبوى و تاريخ عترت و ياران از مهم ترين نيازهاى جامعه اسلامى بوده و هست و خواهد بود و پاسدارى از ميراث فرهنگى, انتقال انديشه ها و افكار و تاريخ عترت به فرزندان ميهن اسلامى است نه صرف بودجه و اموال محرومان كشور به اميد درآمد احتمالى از كيسه جهانگردان خارجى!
فرهنگ كوثر در آستانه ميلاد مقدس رسول خدا(ص) و امام صادق (ع) ضمن تبريك اين دو ميلاد پر فروغ, بر ارواح قدسى آن عزيزان درود مى فرستد و آزادى و آگاهى و وحدت و نجات امت اسلامى را از چنگ صهيونيسم جهانى از خداى بزرگ خواستار است.
والسلام عليكم ـ سردبير.

پى نوشت ها:

1. انفال / 55.
2. انفال / آيه 22 .
3. مائده / آيه 56-62.
4. بقره / آيه 269.
5. امالى طوسى, ج 1, ص 67.
6. انسان / 6.
7. نهج البلاغه, ترجمه;محمد دشتى, ص 301.
8. سنگى بر سنگى نگذاشت, يعنى خانه هاى با شكوهى نساخت و خانه اى ساده داشت, زيرا رسول خدا(ص) در ساختمان مسجد شخصا سنگ ها را مىآورد, و براى همسران خود خانه ها و حجره هايى ساخت.
9. نهج البلاغه, ترجمه; دشتى, ص 302.

مقالات مشابه

بررسي مؤلفه هاي اميد افزايي در تفسير سوره كوثر

نام نشریهحسنا

نام نویسندهمهدی اکبرنژاد, صدیقه شیخ‌زاده

تفسیر ساختاری سوره کوثر بر پایه نظریه زبان‌شناسی نقش‌گرای نظام‌مند هلیدی

نام نشریهمطالعات تفسیری

نام نویسندهحسن نقی‌زاده, علی صادقی, سیدمحمدکاظم طباطبایی

تفسیر قرآن مجید (سوره کوثر)

نام نشریهنامه استان قدس

نام نویسندهمحمدتقی شریعتی

تفسير سوره كوثر

نام نشریهبینات

نام نویسندهمرتضی حائری

سرى از سوره كوثر

نام نشریهفرهنگ کوثر

نام نویسندهالف صابری همدانی

تفسير سورة الكوثر

نام نویسندهعز‌الدین سلیم

تفسير سوره كوثر

نام نشریهبشارت

نام نویسندهمرتضی حائری